Atatürk’ün Şişli’deki evi ve Milli Mücadele'nin temelleri

Kazım Karabekir, Mustafa Kemal’in önünde selam durdu ve “ben ve kolordum emrindeyiz paşam” dedi.

İnsan merak ediyor nasıl olur böyle bir şey? Neden milli mücadele Mustafa Kemal’in çevresinde şekillendi? Neden Anadolu’da bulunan Osmanlı Ordularının tamamına yakını Mustafa Kemal’e bağlıklılarını bildirdi? Bugünkü çalışmamız da bunun sebeplerini ortaya koymak olsun. :) Akademik bir çalışma olmadığı için kaynaklarımı kalabalık olmasın diye paylaşmayacağım. İsteyen olursa gönderebilirim.
 
Mustafa Kemal Atatürk 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkışından 27 Aralık 1919’da Ankara’ya geldiği süreye kadar Kurtuluş Savaşı’nın çok iş yapmıştır. Bu süre zarfında gittiği her yerde ilgi ve sevgiyle karşılanmış bununla birlikte birçok zorlukla da mücadele etmiştir. İstanbul Hükümeti tarafından sürekli rahatsız edilmiş, en sonunda da askerlikten istifa etmek durumunda bırakılmıştır. Bu haliyle Erzurum’da 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir hiçbir askeri vazifesi olmayan Mustafa Kemal’in karşısında selam durmuş, paşam emrindeyiz demiştir.

Atatürk’ün Şişli’deki Evi ve Milli Mücadele’nin Temelleri

Her şey Mustafa Kemal’in Çanakkale Savaşı’nda adını duyurmasıyla başladı. Daha önceden de tanınıyordu ama bu kadar ünlü değildi. Sonraki yıllarda İttihat ve Terakki liderleriyle ters düştüğü için sürekli uzak görevlere gönderildi. Bu görevlerde de hep başarılı oldu. Enver Paşa’nın en güçlü olduğu dönemlerde herkes Enver Paşayla arasını iyi tutmaya çalışırken Mustafa Kemal sürekli zıt kutuplarda yer aldı. Enver Paşayla yaşadığı zıtlaşma herkes tarafından biliniyordu. Savaşın son zamanlarında Prens Vahdettin’e Almanya ziyaretinde eşlik etti. Burada Alman mevzilerini gezen Mustafa Kemal Prens Vahdettin’e savaşın kaybedileceğini o yıllarda söylemişti. Velhasıl savaş kaybedildi. Vahdettin padişah oldu. Hükümet değişti. Mustafa Kemal 13 Kasım 1918’de İstanbul’a geldi. Resmi tarihimiz Kurtuluş Savaşımızın başlangıcını 19 Mayıs 1919 olarak kabul etse de asıl başlangıç tarihi 13 Kasım 1918’dir. Yani Mustafa Kemal’in Samsun’a değil İstanbul’a çıktığı tarih.

Anadolu’ya geçişin tüm planları bu dönemde yapıldı. Kurtuluş Savaşı’nın kadrosu olan Rauf Orbay, Ali fethi Okyar, Ali Fuat Cebesoy, Kazım Karabekir, Fevzi Çakmak, Refet Bele ve İsmet İnönü, İstanbul’da şekillendi. Nerede mi Mustafa Kemal’in Şişli’deki evinde.

Şöyle bir bakalım bu kadroya
Fevzi Çakmak: O dönemde Osmanlı Genelkurmay Başkanı
İsmet İnönü: O dönemde Osmanlı Savunma Bakanlığı Müsteşarı
Ali Fuat Cebesoy: 20. Kolordu Komutanı yine Adana’Da bulunan ve komutanlığını MUSTAFA Kemal’in yaptığı ordunun vekâleten komutanı. Ali Fuat Paşa’nın babasının da güçlü bir çevreye sahip olduğunu söylemeliyim. (Ali Fuat Paşa o dönem rahatsızlığı nedeniyle İstanbul’da)
Rauf Orbay: Deniz albayı olan Ruf Orbay o dönemde ülkede çok tanınanlardan biri. Hamidiye Kahramanı da deniyor kendisine. Bir dönem Donanma Bakanlığı’da yapıyor bu süre içerisinde.

Atamalarda etkili olanlar bu kadro ve bu kadronun yönetimdeki dostlarıdır. Bu kadro Kazım Karabekir’in 15. Kolorduya atanmasını sağlamış, Mutafa Kemal’in müfettişlik görevinde de geniş yetkiler alması için tüm siyasi gücünü kullanmıştır.

Peki, süreci hızlandıracak olursak neler oluyor 19 Mayıs 1919’a kadar

Mustafa Kemal’in Şişli’deki evinde iki yönlü çalışmanın planları yapılıyor. Anadolu’da ki orduların yönetimlerini ele geçirmek ve İstanbul’da ki siyasi çalışmalar. Öncelik siyasi çalışmalara öncelik verilmiş ama B Planı olarak orduların hazırlanması düşünülüyor.

Planlar yapılırken Anadolu üzerine yapılıyor fakat İstanbul’da daha kolay çözümler aranıyor. Mustafa Kemal, Harbiye Bakanı olarak hükümete girmeye çalışıyor. Bir savaş en son çare olarak görülüyor. Yine İstanbul’da kurulacak milli bir hükümet için çok çaba sarf ediliyor. Mümkün olmayınca Anadolu’ya geçilme kararı alınıyor.

Öncelikle Ali Fuat Paşa 20. Kolordu Komutanlığına gönderiliyor. Sonra Kazım Karabekir Paşa 15. Kolordu Komutanlığına gönderiliyor. Diğer ordu komutanları ile de koordinasyon görevi veriliyor bu paşalara.

Yukarıda belirtilen Kurtuluş Savaşımızın temel kadrosu teker teker Anadolu’ya geçip saflarını tutmaya başlıyor. Atatürk’te İzmit üzerinden(Yahya Kaptan vasıtasıyla) Anadolu’ya geçip Ali Fuat Paşanın kolordusuna katılma planı yapıyor. Bu planlar yapılırken Mustafa Kemal’e gelen Müfettişlik Görevi Anadolu’ya çok daha kolay ve yetkiyle geçmesini sağlıyor.

Mustafa Kemal 19 Mayıs 1919’da ayak bastığında zaten Kurtuluş Savaşının temeli hazırlanmış oluyor. 19 Mayıs tarihi bu çalışmaların pratiğe dökülüşünün başladığı tarihtir.

Bu açıklamalardan sonra en baştaki cümleyi tekrar yazayım ve çok uzatmadan konuyu bitireyim :)

Kazım Karabekir, Mustafa Kemal’in önünde selam durdu ve “ben ve kolordum emrindeyiz paşam” dedi.